Ticaret Bakanı Mehmet Muş, sosyal medya Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'ni yenilediklerini ve değişikliğin Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandığını belirterek, "İndirimli satışlar ve kişiye özel fiyatlar gibi konularda tüketicilerimizi en üst düzeyde koruyacak tedbirleri hayata geçirdik."
Muş, gelişen ticari hayat ve artan internet kullanıma bağlı olarak tüketicilere yönelik ticari reklam ve uygulamaların niteliğinde yaşanan çeşitlilik de göz önüne alınarak Bakanlıkça "Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği"nde değişiklik yapıldığını bildirdi ve konuya dair link paylaştı.
Mal ve hizmetin özellikle güncel piyasa fiyatının üstünde olmasına karşı önlem alındı. Yapılan düzenlemeyle, "kişiselleştirilmiş fiyat reklamları" mevzuat kapsamına alındı.
Tüketiciler, internet ortamında satıcı ve sağlayıcıların belirli tüketicilere tüketici gruplarına özel fiyat sunduklarına dair bilgiye yer verilen reklamlarla daha çok karşı karşıya kalmaya başladı.
Reklam verenlerin, tüketicilerin satın alma davranışı ve diğer kişisel verilerini analiz ederek bir mal veya hizmete dair kişiselleştirilmiş fiyat sundukları bu reklamlarda, tüketicilerin o mal ve hizmetin güncel piyasa fiyatı konusunda doğru bilgiye ulaşmaları büyük önem arz ediyor.
Yapılan düzenlemeyle, kendilerine kişiselleştirilmiş fiyat sunulan tüketicilerin, her bir reklamda teklif edilen fiyatın kişisel alışveriş davranışlarını dikkate alan bir algoritmaya dayandığı konusunda bilgilendirilmesi koşulu getirildi.
Sunulan fiyatın o mal ve hizmetin, özellikle güncel piyasa fiyatının üstünde olduğu durumlarda karşı karşıya kaldıkları risklerin önüne geçilmesi sağlandı.
İndirimli satış aldatmacalarına son verildi
Bir mal ve hizmetin indirimli satışa sunulduğuna dair reklamlarda, "indirimin en iyi indirim oranı ve tutarı" olduğuna yönelik beyanlara ve indirimden önceki fiyat ile indirimli satış fiyatı konusunda tüketicileri satın almaya yönlendirecek nitelikte bilgilere yer verildiği gözlemleniyor.
Düzenlemeyle, her bir indirimli satış reklamında, mal veya hizmete dair indirimin duyurulduğu tarihten önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyatın referans fiyat olarak alınması, bir diğer ifadeyle indirimden önceki fiyat olarak belirtilmesi zorunlu oldu.
Ayrıca, meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara dair reklamlardaki indirimin miktar ve oranının hesaplanmasında, indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınması sağlandı.
Yapılan değişikliklerle satıcı ya da sağlayıcıların gerçeği yansıtmayan fiyat indirimlerinin reklamını yapamaması amaçlandı.
Finansal hizmetlere dair reklamlarda şeffaflık artırıldı
Yönetmelikte, bağlı kredi ile satışa sunulan mal ve hizmete dair reklamlarda tüketicilerin daha net ve şeffaf biçimde bilgilenmesini sağlamak için de değişikliğe gidildi.
Bu reklamlarda kredinin vadesi, faiz oranı, kredinin tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değeri ve geri ödeme koşulları gibi hususlara reklamın yayımlandığı alanda ya da bir bağlantı ve uyarı işaretiyle tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği bir internet sitesinde ve açılır ekranda yer verilmesi sağlandı.
Sıralama uygulamaları yasal altyapıya kavuşturuldu
Bir mal ve hizmet satın alınmadan önce tüketicilerce internet üzerinden yapılan aramalarda, sıralamaya dair herhangi bir bilginin yer almadığı ve sıralamaların en üstünde yer alan satıcı/fiyat ve benzeri bilgilerin tüketiciler tarafından "en iyi sonuç" olarak algılandığı göz önüne alınarak düzenleme yapıldı.
Sıralama içeren reklamlarda tüketicilerin özellikle, yapılan sıralamanın hangi ölçütler kullanılarak oluşturulduğu ve arama sayfasında görünen önerilerin sıralamada yer alan firmalardan ücret alınarak yapılıp yapılmadığı ve dolayısıyla bir reklam olup olmadığı konusunda bilgi sahibi olmaları önem taşıyor.
Yönetmeliğe eklenen hükümlerle bir arama sorgusuna yanıt olarak tüketiciye sunulan sıralamayı belirleyen ana ölçütler konusunda tüketicilerin bilgilendirilmesi zorunlu kılındı.
Ayrıca yapılan sıralamanın, sıralamada yer alan satıcı ve sağlayıcılardan ücret alınarak yapıldığı durumlarda bu bilginin "reklam" ibaresi kullanılarak açıkça belirtilmesi sağlandı.
Bu sayede tüketicilerin, yapılan sıralamanın reklam ve sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak yapılıp yapılmadığı, fiyat, mesafe, tüketici puanı ve farklı kombinasyonlara göre sıralanıp sıralanmadığı konusunda maksimum bilgiye ulaşmaları mümkün hale getirildi.
Tüketici değerlendirmelerine dair kurallar belirlendi
Tüketicilerin satın alma kararını etkileyen en büyük bileşenlerden birini, bir mal ve hizmet ve satıcı ve sağlayıcı hakkında farklı tüketicilerce yapılan değerlendirmeler oluşturuyor.
Bir platformda ve internet sitesinde yayınlanan tüketici değerlendirmelerinin diğer tüketicilerin satın alma kararı üzerindeki etkisi göz önüne alınarak, yapılan değerlendirmelerin aldatıcı ve yanıltıcı olmamasını sağlamak üzere de düzenlemeye gidildi.
Buna göre, sahte tüketici değerlendirmelerinin yayınlanması yasaklanırken, değerlendirmelerin olumlu-olumsuz ayrımı yapılmadan yayınlanması gerektiği hüküm altına alındı ve tüketici yorumlarına erişim sağlayanlara bu yorumların o mal ve hizmeti satın alan tüketicilerce yapılıp yapılmadığını kontrol etme ve buna dair tüketicilere bilgi verme yükümlülüğü getirildi.
Tüketici şikayetlerine özgü platformlara yükümlülükler getirildi
Tüketicilerin bir mal ve hizmete ya da bu mal ve hizmeti sunan satıcı ve sağlayıcıya dair yanıltılmaması ve doğru bilgiye erişim sağlayabilmesi için esas faaliyet alanı tüketici şikayetlerini yayınlaması olan platformlara yönelik de düzenleme yapıldı.
Düzenlemeye göre, hakkında değerlendirme yapılan satıcı ve sağlayıcılara, değerlendirmenin yayınlanmasından önce açıklama yapma veya cevap verme hakkını kullanabilmeleri için en az 72 saat süre tanınması, bu süre dolmadan önce ve gerçeği yansıtmayan değerlendirmelerin yayınlanamayacağı hüküm altına alındı. Bu platformlara üyelik ve ücret ödeme gibi mecburiyetler altına girmeden etkin bir iletişim sağlanması öngörüldü.
Bu sayede, tüketicilerin, hakkında değerlendirme yapılan satıcı ve sağlayıcılara ve şikayete yönelik sürdürülen işlemlere daire doğru bilgiye ulaşması hedeflendi.
Karaborsa etkinlik bilet satışına fren
"Bot" olarak adlandırılan ve çevrim içi satın alma sürecini otomatikleştirerek çok sayıda işlemi aynı anda gerçekleştirmeyi mümkün kılan yazılımlar kullanılarak, spor, tiyatro, söyleşi gibi etkinlik biletlerini belirlenen limitlerin dışında satın alıp bunların ikincil piyasalarda nominal değerlerinden çok daha yüksek fiyatlarla satılmasının önüne geçmek amacıyla düzenleme yapıldı.
"Haksız ticari uygulama" örnekleri arasına eklenen düzenleme sayesinde, etkinlik biletlerin yeniden ve daha yüksek fiyatla satışa sunulması yasaklandı. Karaborsa bilet satışıyla mücadelede önemli bir adım atıldı.
Özel düzenleme bulunan alanlarda uygulama yeknesaklığı sağlandı
İnternet ortamında bir mal ve hizmete dair yönlendirici ara yüz tasarımları, seçenek ya da ifadeler gibi araçlarla tüketicilerin karar verme ve seçim yapma yetisini olumsuz etkileyen ya da normal şartlar altında vereceği kararda satıcı ve sağlayıcı lehine değişikliklere yol açmayı hedefleyen yöntemlerin kullanması haksız ticari uygulama olarak kabul edildi.
Girdi maliyeti ve döviz kuru artışı gibi fiyat değişimlerinden etkilenmemesine rağmen bu durumlardan etkileniyormuş gibi hareket ederek tüketiciye sunulan mal ve hizmetin satış fiyatında haklı bir gerekçe olmaksızın yapılan artışların inceleme ve değerlendirilmesine Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunca devam edilecek.
Benzer şekilde, hastaların tedavi öncesi ve sonrası durumuna dair görsellerin sağlık mevzuatında yer alan hükümlere göre inceleme ve değerlendirilmesi uygulaması da sürdürülecek.
