İrritabl (Huzursuz) Bağırsak Sendromunda Beslenme Tedavisi

Değerli okuyucularım bu hafta sizlerin de isteği üzerine huzursuz bağırsak sendromunda beslenme tedavisi ile ilgili konuşacağız. Toplumda oldukça sık rastlanan huzursuz bağırsak sendromu bireylerin bağırsak mikrobiyotasını bozmakla birlikte yaşam kalitesini de azaltmaktadır.

İrritabl Bağırsak Sendromu Nedir Ve Kimlerde Görülür?

Huzursuz bağırsak sendromu kalın bağırsağı etkileyen bir işlevsel sindirim problemidir. İrritabl bağırsak sendromu (İBS), hassas bağırsak sendromu ya da spastik kolon isimleriyle de anılır. İrritabl bağırsak sendromu (İBS) karında ağrı veya rahatsızlık hissi, şişkinlik, dışkılamada değişiklik ile bilinir. İBS hastalarında semptomlar kişiye göre değişmektedir. İBS kadınlarda ve orta yaş grubunda daha sık görülmekle birlikte, her yaş grubunda ve her iki cinsiyette de sık olarak karşımıza çıkmaktadır.

İbs’de En Sık Görülen Tetikleyiciler

  • Posadan fakir beslenme
  • Belirli yiyeceklere karşı hassasiyet
  • Stres
  • Sigara, alkol
  • Öğün atlama
  • Enfeksiyonlar
  • Antibiyotik kullanımı ve diğer ilaçlar

İrritabl Bağırsak Sendromunda Beslenme Nasıl Olmalıdır?

İbs’ de beslenme tedavisi bireylerin semptomlarına göre olmalıdır. Örneğin diyare sorunu yaşayan bir birey için diyette bulunan yağ, bağırsak hareketlerini artırıp ishale neden olabileceği için diyet yağı azaltılmalıdır. Yine posa bağırsak hareketlerini artırabileceğinden dolayı diyetin posası da az olmalıdır. Tam tersi hastada diyare yerine kabızlık sorunu varsa diyetin posası artırılmalıdır. Günde ortalama verilen 20 g kepek, semptomları yüzde seksen oranında düzeltmeye yardımcı olur. 

  • Yeterli sıvı tüketilmelidir.
  • Az az sık sık beslenilmeli, öğün atlanılmamalı ve gece geç saatte yemek yenilmemelidir.
  • Yemekler yavaş yenilmeli ve iyi çiğnenmelidir.
  • İshal varsa elma, şeftali ve ayva kabuksuz tüketilmeli yine muzda ishale iyi gelen meyvelerdendir. Aynı zamanda şekerden de uzak durulmalı, yoğurt tüketimi artırılmalıdır.
  • Gaz yapıcı besinler (lahana, turp, kurubaklagiller) beslenmeden çıkarılmalıdır.
  • Gazlı içecekler, alkol, kafein içeren besinlerden uzak durulmalıdır.
  • Acı baharatlar tüketilmemelidir.
  • Çiğ sebze-meyve ve süt bazı hastalarda semptomları arttırdığı için kontrollü tüketilmelidir.

İbs İçin Düşük Fodmap Diyeti

Düşük FODMAP, irritabl bağırsak hastalığı için faydası kanıtlanan bir beslenme tarzıdır. Türkçe karşılığı fermente olabilen oligosakkarit, disakkarit, monosakkarit ve poliollerdir. Düşük FODMAP diyeti bahsedilen sakkarit tiplerini ve poliolleri diyet ile azaltmaktan geçiyor. Sakkarit kelimesi şeker anlamına gelmektedir ve birçok karbonhidrat ağırlıklı besinde bulunmaktadır. Polioller ise düşük kalorili tatlandırıcılardır. Bu besinler birkaç mekanizma ile irritabl bağırsak sendromunu kötüleştirebilirler. Düşük FODMAP diyeti aslında oldukça basit. Aşağıda vereceğim besinlerden yüksek FODMAP içeren besinleri diyetinizden çıkararak, düşük FODMAP’lı besinleri yerine koyacaksınız.

  • 3-8 hafta boyunca diyeti uygulayın. Bundan sonra, bir defada bir tane FODMAP besinini ufak miktarlarda diyetinize ekleyin. Besinle yeniden tanışın. Semptomlarını tetikleyen gıdaları sınırlayın.
  • Gıda etiketlerini okuyun. Yüksek FODMAP ile yapılan gıdalardan uzak durun.
  • Glutensiz besinler alabilirsiniz. Fakat yüzde yüz glutensiz diyet uygulamak zorunda değilsiniz. FODMAP besinlerine odaklanın. Patates, mısır, kinoa ve pirinç tüketebilirsiniz.

Besin Tipi

Düşük FODMAP

Yüksek FODMAP

Meyveler

Muz böğürtlen greyfurt üzüm kivi limon misket limonu mandalina kavun portakal ahududu çilek

Elma kayısı böğürtlen kiraz hurma incir armut şeftali karpuz

Sebzeler

Havuç patates turp ıspanak soğan (sadece yeşil) kabak tatlı patates domates

Enginar kuşkonmaz brokoli pancar lahana karnabahar sarımsak mantar bamya soğan bezelye

Tatlandırıcılar

Yapay tatlandırıcılar ve stevia

Bal yüksek fruktoz ve mısır şurubu ksilitol manitol maltitol sorbitol

Süt Ürünleri

Laktozsuz ürünler ve sert peynirler

Süt dondurma yoğurt yumuşak ve taze peynirler peynir altı suyu protein (whey)

İbs’ De Probiyotik Kullanımı Ve D Vitamini

Yapılan araştırmalara göre probiyotiklerin karında oluşan şişkinlik, gaz ,karın ağrısı semptomlarını azalttığı belirtilmektedir. Probiyotik takviyeleri sonucunda mikrobiyotanın zamanla normal dengesine kavuştuğu gözlemlenmiştir. İBS’li hastaların çoğunda D vitamini eksikliği görülmektedir. Sanayileşen dünyada yaklaşık her 10 kişiden birini etkileyen rahatsızlığa ışık tutan çalışmayı yürüten araştırmacılar, İBS’li hastalara D vitamini takviyesinin yanı sıra ülke genelinde tarama programları oluşturulmasını amaçlamaktadır.

Genel hatlarıyla özetlediğim huzursuz bağırsak sendromunda beslenme, umarım bu sorunu yaşayanlarınız için yol gösterici olacaktır. Sizin de beslenmeyle ilgili merak ettiğiniz ve burada anlatmamı istediğiniz konular varsa yorum olarak yazabilirsiniz. Sağlıklı günler dilerim.

 

DİYETİSYEN EDANUR TUTUMLU

İNSTAGRAM: @dyt.edatutumlu